بررسی تاثیر ورمی کمپوست بر خصوصیات رشد و تحمل به شوری لوبیا قرمز رقم درخشان (phaseolus vulgaris l. cv. light red kidney)

ورمی کمپوست با توجه به ویژگی های فیزیکو شیمیایی و زیستی خود، می تواند نقش موثری در رشد و نمو و نیز کاهش اثرات منفی ناشی از تنش های مختلف محیطی بر گیاهان داشته باشد. به منظور بررسی تاثیر ورمی کمپوست و عصاره تهیه شده از آن بر خصوصیات جوانه زنی، رشد رویشی و زایشی لوبیا قرمز رقم درخشان (phaseolus vulgaris l. cv. light red kidney) تحت شرایط تنش شوری، سه آزمایش متفاوت طی سال های 1388 و 1389 در پژوهشکده علوم گیاهی و گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، انجام شد. آزمایش اول با هدف بررسی تاثیر متقابل غلظت های مختلف عصاره آبی ورمی کمپوست و تنش شوری بر صفات مربوط به جوانه زنی لوبیا انجام شد. 10 سطح از عصاره ورمی کمپوست (0، 5/0، 1، 5/1، 2، 5/2، 5، 5/7، 10 و 100 درصد حجمی) و پنج سطح ازشوری (0، 30، 60، 90 و120 میلی مولار کلرید سدیم) به عنوان تیمارهای آزمایشی در نظر گرفته شدند. شمارش بذرهای جوانه زده به صورت روزانه و نمونه برداری از دانه رست ها، پس از یک هفته انجام شد. آزمایش دوم و سوم، با هدف تاثیر برهم کنش نسبت های مختلف ورمی کمپوست و تنش شوری بر برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه لوبیا در مرحله رشد رویشی و زایشی، انجام شدند. تاثیر پنج نسبت حجمی مختلف از مخلوط ورمی کمپوست و ماسه (100:0، 90:10، 75:25، 50:50 و 25:75) و پنج سطح از شوری (0،30، 60، 90 و120 میلی مولار کلرید سدیم) در آزمایش دوم و 0، 20، 40، 60 و 80 میلی مولار کلرید سدیم در آزمایش سوم، مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری از گیاهان، 28 روز (مرحله رشد رویشی) و 42 روز (مرحله گلدهی) پس از کاشت، انجام شد. هر سه آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی با سه تکرار، طرح ریزی شدند. نتایج آزمایش جوانه زنی نشان داد که غلظت های 2 و 10 درصد عصاره ورمی کمپوست در شوری 30 میلی مولار و عصاره 5/7 درصد در شوری 90 میلی مولار، طول هیپوکوتیل را نسبت به تیمار شوری به تنهایی، به طرز معنی داری افزایش دادند. در سطوح پایین شوری، تمام نسبت های ورمی کمپوست و در حضور غلظت های بالاتر نمک، نسبت 75 درصد در مرحله رشد رویشی و نسبت های 10 و 75 درصد در مرحله رشد زایشی، تاثیر نامطلوب شوری بر بخش هوایی را بهبود بخشیدند. در محیط های شور، نسبت های 10 و 25 درصد ورمی کمپوست در مرحله رشد رویشی و کلیه نسبت های ورمی کمپوست در مرحله رشد زایشی، میزان تثبیت co2 و شاخص پایداری غشا را به طور چشمگیری افزایش دادند. همچنین در تمام تیمارهای مورد بررسی، ورمی کمپوست توانست میزان پتاسیم برگ را به طور مشخص افزایش دهد. ورمی کمپوست به دلیل ساختار متخلخل، ظرفیت نگه داری آب بالا، غنی بودن از عناصر غذایی ماکرو و میکرو و دارا بودن موادی شبیه به هورمون ها و تنظیم کننده های رشد گیاهی، می تواند نقش موثری در بهبود تحمل به شوری گیاه لوبیا ایفا نماید. با توجه به نتایج این تحقیق و با ملاحظه جنبه های اقتصادی تولید، استفاده از نسبت 10 درصد ورمی کمپوست در هر دو شرایط تنش و بدون تنش شوری برای رشد رویشی و زایشی گیاه لوبیا توصیه می شود.